Aktif Yurttaş
Aktif Yurttaşlık, vatandaşların hak ve sorumluluklarına ilişkin bir şemsiye kavramdır. İnsanları çevrelerindeki dünyayla daha fazla ilgilenmeye teşvik eder. Aktif Yurttaşlık uygulaması, gönüllü olarak sosyal projelerde çalışmak kadar basit olabileceği gibi, çevre kirliliği gibi ciddi bir küresel sorunla mücadele etmek için başkalarıyla birlikte örgütlenmek kadar karmaşık da olabilir.
Aktif Yurttaşlık, vatandaşların kamu hizmetlerinin kullanıcıları olarak günlük yaşamları üzerinde kontrol sahibi olmalarını, kararları etkilemelerini, endişelerini dile getirmelerini ve hizmet sunumuyla ilgilenmelerini içerir. Bu, vatandaşların yerel politikalara katılarak, kurumlarla etkileşime girerek ve tercihlerini ifade ederek var olan hizmetleri etkilemelerini sağlamayı hedefler. Bu hedef aslında hem seçim hakkını, hem de söz hakkını içerir. Dolayısıyla siyaset, iş yerleri, sivil toplum ve özel alanlardaki faaliyetlerin tamamını kapsar.
Aktif Yurttaş;
-Yurdunu sever.
-Vatanını korur ve gözetir,
-Hedefi ise daima daha iyi bir ülkeye sahip olmaktır.
-Her türlü şartta, katkı vermeye hazırdır.
Bizler, daha gelişmiş bir topluma sahip olmak istiyorsak, aktif yurttaşlar olarak işe başlayabiliriz. Çevremizi de Aktif Yurttaşlığa yönlendirebiliriz. Bu şekilde, yurdumuzun da daha iyi bir yer olmasını sağlayabiliriz.
Haklar: Yurttaş olarak devletten ve toplumdan bazı haklar talep edebiliriz. Örneğin, yaşam hakkı, eğitim hakkı, sağlık hakkı, seçme ve seçilme hakkı, ifade özgürlüğü, din ve vicdan özgürlüğü, özel hayatın gizliliği, adil yargılanma hakkı, iş hakkı, sosyal güvenlik hakkı, kültürel haklar gibi.
Görevler: Yurttaş olarak devlete ve topluma karşı bazı görevlerimiz vardır. Örneğin, vergi vermek, askerlik yapmak, kanunlara uymak, seçimlere katılmak, kamu mallarını korumak, çevreyi temiz tutmak, ve manevi değerlere bağlı olmak gibi].
Sorumluluklar: Yurttaş olarak hem kendimize hem de başkalarına karşı bazı sorumluluklarımız vardır. Örneğin, kendimizi geliştirmek, ahlaklı ve dürüst olmak, çalışkan ve üretken olmak, bilinçli ve eleştirel olmak, hoşgörülü ve saygılı olmak, yardımsever ve dayanışmacı olmak, barışa katkıda bulunmak gibi.
Yasalar ve insanlar arasındaki ilişki ‘vatandaşlık’ kelimesiyle mana kazanırken biz ‘Yurttaş’ kavramını kullanmaktayız. Bu iki kavram birbirine yakın anlamlara sahip olsa da Yurttaşlık, vatandaşlıktan daha önce gelen temel kavramdır.
Vatandaş olarak üzerimize düşen haklar, görevler ve sorumluluklar, demokratik bir toplumun işleyişi için önemli unsurları oluşturur. İfade özgürlüğü, seçme ve seçilme hakkı, adil yargı veya eğitim hakkı gibi vatandaşlara yasalarla verilmiş hukuki haklar elbette vardır. Bu bakımdan vatandaşlık daha hukuki bir tanım olarak vardr.
Aktif Yurttaşlık ise, insanların kasabalardan şehirlere ve ülke çapındaki faaliyetlere kadar her düzeyde yerel topluluklarına ve ‘demokrasiye katılması’ anlamına gelir. Aktif Yurttaşlık, sokağınızı temizleme kampanyası kadar küçük veya gençlere demokratik değerler, beceriler ve katılım hakkında eğitim vermek kadar büyük olabilir. Aktif Yurttaşlık, özellikle yeni gelişen demokrasilerde sağlıklı toplumlara doğru atılan, en önemli adımlardan birisidir.
Yurttaşlık ile ilgili çalışmaların çocuk ve gençleri kapsaması oldukça önemlidir. Aidiyet hissinin oluşabilmesi için erken yaşlarda bu çalışmalar başlaması daha uygun olur.. Çocukların yurttaşlığa yönelik görev ve sorumlulukları, aşağıdaki şekilde tanımlanabilir:
Eğitim hakkını kullanmak: Çocuklar, eğitim hakkını kullanarak kendilerini geliştirmeli ve topluma faydalı bireyler olurlar.
Toplumsal sorunlara duyarlı olmak: Çocuklar, toplumsal sorunlara duyarlı olmalı ve bu sorunların çözümüne katkıda bulunurlar.
Çevreye duyarlı olmak: Çocuklar, çevreye duyarlı olmalı ve çevreye yönelik sorumluluklarını yerine getirirler.
Kendi haklarını ve başkalarının haklarını korumak: Çocuklar, kendi haklarını ve başkalarının haklarını korumak için çaba gösterirler.
Yasalara uymak: Çocuklar, yasalara uymalı ve toplumun kurallarına saygı gösterirler.
Çocukların yurttaşlığa yönelik görev ve sorumluluklarını yerine getirmeleri, büyüdüklerinde olacakları bireylerin, toplumda aktif bir rol oynamalarını ve toplumsal sorunlara çözüm bulmalarını teşvik edecektir.
Aktif Yurttaş, toplumun bir üyesi olarak sorumluluklarını yerine getirir ve demokratik haklarını kullanarak toplumsal yaşama daima katkıda bulunur. Aktif bir yurttaşın yapabileceği bazı faaliyetler:
Bilinçli Oy kullanmak: Seçimlerde katılım sağlayarak tercihlerini ifade eder.
Toplumsal konularda bilinçlenmek: Çevresinde ve dünyada olup biten olaylara ilgi göstererek farkındalık yaratır.
Katılımcı olmak: Toplumda gerçekleşen etkinliklere, toplantılara ve kampanyalara katılır.
Sivil toplum kuruluşlarına destek olmak: Çeşitli konularda faaliyet gösteren sivil toplum kuruluşlarına gönüllü olarak katkıda bulunur.
Sorunlara çözüm aramak: Toplumda var olan sorunları gözlemleyerek, çözüm önerileri sunar.
Yasal haklarını korumak: Yasal haklarını bilir ve korur, haksızlığa karşı mücadele eder.
Dayanışma içinde olmak: Toplumda yaşayan diğer bireylerle yardımlaşma ve paylaşma kültürünü destekler.
Toplumda olumlu değişim için çaba sarf etmek: Adalet, eşitlik ve sürdürülebilirlik gibi değerlere önem verir.
Hayat bize doğduğumuz çevreyi, ortamı ve şartları seçme imkânı sunmaz. Ancak hayatın akışında geleceğimize yön vermek için harekete geçmek, çabalamak hem kendi hayatımızda hem de aynı yerde yaşadığımız insanların hayatındaki mevcut olumsuzlukları değiştirmek için çalışmak, bizim elimizdedir.
Dünyaya gelen hiçbir insanın birbirine üstünlüğü yoktur. Birisi iyi şartlarda yaşarken başkası daha kötü şartlarda yaşamayı hak etmez. Dolayısıyla başka bir insanın elinde olmadan sahip olduğu olumsuzluklar için bir şeyler yapmak önemli bir davranıştır. Ayrıca, o durumda biz de olabilirdik ve ileride belki de olacağız, geleceği hiçbirimiz bilemeyiz. Ama geleceğe yön vermek için çabalayabiliriz.
Aktif Yurttaşlık, birilerinin bir şeyleri değiştirmesini beklemek değil, değişime yön vermek, etki etmek, katkı sağlamak ve bunun için harekete geçmektir. Toplumdaki sorunlar, eksiklikler için fikirler üretmek, bu fikirleri de eyleme dökmek yani harekete geçmektir. Aktif Yurttaşlık hem kendi geleceğimiz, hem de yaşadığımız toplum için sorumluluk almak ve değişime öncü olmaktır.
Değişimin ve gelişmenin, teknolojiden eğitime her alanda toplumda çok hızlı olduğu bir yüzyılda yaşıyoruz. Dolayısıyla yaşadığımız yüzyılda toplumda bir değişim gerçekleşmesi için durup beklemektense harekete geçmek daha önemli bir hale geliyor. Temel görevlerini yerine getiren bir Yurttaş‘tan ibaret olmak yerine, yaşadığımız toplumu daha iyi hale getirebileceğimiz konusunda aktif olmak, çok daha önem kazanıyor. Dolayısıyla günümüzde ortaya çıkan bir kavram, oldukça ön planda yükselmektedir:
Aktif Yurttaşlık...
